Opis
Krzemień pasiasty ze Śródborza
Krzemień pasiasty jest formą skały osadowej zbudowanej głównie ze skrytokrystalicznego kwarcu (chalcedonu) z domieszką ziaren kwarcu, węglanu wapnia oraz opalu. Występuje w złożach wapienia w postaci bulastych konkrecji o średnicy do kilkudziesięciu centymetrów. Jedna z teorii głosi, że kwarc, z którego składa się krzemień jest pochodzenia organicznego. Budowały z niego szkielety gąbki żyjące masowo w ciepłych morzach jurajskich, około 150 mln lat temu. Kwarc wypłukany z obumarłych cząstek gąbek krystalizował później wokół jąder krystalizacji układając się koncentrycznie tworząc na przemian jasne i ciemne smugi.
Najpiękniejszy krzemień pasiasty występuje tylko w jednym miejscu na ziemi – w wapieniach górnej jury w północno – wschodniej części Gór Świętokrzyskich, ciągnąc się pasem od Ożarowa, przez Krzemionki Opatowskie do Iłży. W Krzemionkach wydobywany był już w neolicie i służył do produkcji siekierek, przede wszystkim o znaczeniu kultowym i magicznym. Dziś w Krzemionkach Opatowskich znajduje się rezerwat archeologiczny i tam już krzemienia się nie wydobywa. Jest pozyskiwany tylko jako odpad w kopalniach wapienia w Śródborzu k/Ożarowa i w Iłży, i wykorzystywany do produkcji biżuterii i bibelotów. Trochę gorszej jakości, ale także bardzo atrakcyjny jest krzemień z okolic Małogoszcza.
